In dit artikel geven we een richtlijn voor de implementatie van ESG-compliance in bedrijven om dit complexe onderwerp toepasbaar te maken in de praktijk. Deze richtlijn kan worden gebruikt door iedereen met strategische of operationele verantwoordelijkheid voor duurzaamheid in een bedrijf.
Deze richtlijn is onderverdeeld in de volgende secties:
- Bedrijfsmotivatie voor ESG-compliance
- De oorsprong van ESG in de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) van de VN
- Komende ESG-wetgeving van de EU via de richtlijn voor duurzaamheidsrapportage over bedrijven (CSRD)
- Operationele implementatie van ESG-compliance aan de hand van de standaarden van het Global Reporting Initiative (GRI)
- Samenvatting en aanbeveling voor actie
Terwijl de motivatie in het eerste deel wijst op de zakelijke behoefte aan ESG-compliance, beschrijft het tweede deel de oorsprong van ESG in de 2030 Agenda en de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Hoofdstuk 3 gaat in op de komende ESG-wetgeving in de EU. Hoofdstuk 4 beschrijft hoe bedrijven ESG-compliance operationeel kunnen implementeren. In hoofdstuk 5 geven we een samenvatting en doen we aanbevelingen voor bedrijven om zich toekomstbestendig en ESG-compliant te positioneren.
Bedrijfsmotivatie voor ESG-compliance
Als ondernemer is het van groot belang om kansen en risico's voor de eigen organisatie in te schatten en de strategische oriëntatie daarop aan te passen. ESG-compliance, d.w.z. naleving van richtlijnen op het gebied van milieu, maatschappij en goed bestuur, is niet alleen een megatrend, maar heeft ook de potentie om het economische succes van een bedrijf te bepalen. Het is een strategische kans, maar ook een existentieel risico voor een bedrijf.
Bedrijfsfinanciering is de meest directe impact die bedrijven nu al voelen. Wereldwijde financieringsstromen worden geïnterpreteerd aan de hand van ESG-richtlijnen en komen tot uiting in steeds meer fondsstatuten. Eind 2020 hadden de Europese ESG-fondsen een waarde van 1,1 biljoen euro bereikt. Dit was een stijging van meer dan 50% ten opzichte van het voorgaande jaar. Zelfs banken beginnen te stoppen met het financieren van bedrijven die niet voldoen aan de ESG-normen. (Zie Commerzbank)
Maar financiering is slechts één aspect dat direct en onmiddellijk voelbaar is voor bedrijven. Een ander aspect is de toenemende interesse van klanten en leveranciers in de ESG-compliance van hun zakenpartners. Klanten, vooral grote bedrijven en staatsbedrijven, moeten zich bij het gunnen van contracten houden aan ESG-richtlijnen. Ook leveranciers besteden steeds meer aandacht aan dit onderwerp. Om zelf ESG-compliant te zijn, letten leveranciers op naleving in hun toeleveringsketens.
Indirecte invloed wordt uitgeoefend door werknemers en door concurrenten. Werknemers zullen eerder voor duurzame bedrijven kiezen. Ook hebben duurzame bedrijven meer kans om te winnen in de concurrentiestrijd en we horen nu al van onze klanten dat hogere prijzen kunnen worden behaald als bewijs van duurzaamheid kan worden geleverd.
Ondertussen is ESG een strategische kans voor elk bedrijf. Het zal zowel de waarde van het bedrijf verhogen als hogere prijzen van de eigen producten mogelijk maken. Op de lange termijn zal het de financiële levensvatbaarheid en het concurrentievermogen van het bedrijf garanderen. Maar hoe kan ESG-compliance effectief en efficiënt worden geïmplementeerd in bedrijven? Daar gaan we in de volgende paragrafen op in.
De oorsprong van ESG in de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) van de VN
De oorsprong en de centrale referentie voor alle vereisten op ESG-gebied zijn de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen(SDG's) van de Verenigde Naties. Deze zijn verankerd in de 2030 Agenda en moeten in 2030 zijn bereikt. Overheidsfinanciering moet worden afgestemd op deze doelen, maar dat geldt ook voor de acties van organisaties en bedrijven.
De strategische oriëntatie van het bedrijf kan worden gespiegeld en onderzocht aan de hand van deze 17 doelen. De centrale vraag is welke impact het bedrijf heeft op zijn omgeving, d.w.z. op ecologie, economie en sociale belanghebbenden.
In de onderstaande tabel geven we een overzicht van de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) van de VN en geven we voorbeelden van hoe een bedrijf zijn acties kan toetsen aan deze doelen. Deze tabel moet worden gezien als stof tot nadenken, aangezien de impact van elk bedrijf op zijn omgeving zeer individueel is. Kansen en risico's van een bedrijf kunnen worden beoordeeld aan de hand van deze doelen.
- Overal een einde maken aan alle vormen van armoede
Voorbeeldige actie in het bedrijf:
Lonen betalen in ontwikkelingslanden die een leven boven de armoedegrens mogelijk maken.
- Honger beëindigen, voedselzekerheid en betere voeding bereiken en duurzame landbouw bevorderen
Voorbeeldactie in het bedrijf:
Aandacht besteden aan duurzame voedselproductie voor catering in het bedrijf.
- Bevorder gezond leven, zorg voor welzijn van alle mensen van alle leeftijden
Voorbeeldige actie in het bedrijf:
Besteed aandacht aan gezondheid en veiligheid op het werk in de productie - langs de hele toeleveringsketen
- Zorg voor gelijk onderwijs van hoge kwaliteit en bied mogelijkheden voor levenslang leren
Voorbeeldacties in het bedrijf:
Besteed aandacht aan gelijkheid in opleidings-, bijscholings- en ondersteuningsprogramma's
- Gendergelijkheid bereiken en alle vrouwen en meisjes mondiger maken
Voorbeeldige actie in het bedrijf:
Diversiteitsbeleidverankeren in het bedrijf
- Zorgen voor beschikbaarheid en duurzaam beheer van water en sanitaire voorzieningen voor iedereen
Voorbeeldige actie in het bedrijf:
Stop elkevervuiling van drinkwater
- Toegang tot betaalbare, betrouwbare, duurzame en moderne energie voor iedereen garanderen
Voorbeeldige actie in het bedrijf:
Het energieverbruik in het bedrijf verminderen
- Duurzame en inclusieve economische groei, volledige en productieve werkgelegenheid en fatsoenlijk werk bevorderen
Voorbeeldacties binnen het bedrijf:
Ervoor zorgen dat fatsoenlijk en eerlijk betaald werk voorkomt in de hele toeleveringsketen
- Veerkrachtige infrastructuur bouwen, inclusieve en duurzame industrialisatie bevorderen en innovatie stimuleren
Voorbeeldige actie in het bedrijf:
Productie omzetten naar efficiënt gebruik van hulpbronnen en duurzame technologieën
- Ongelijkheid binnen en tussen landen verminderen
Voorbeeldige actie in het bedrijf:
Gelijk loon voor gelijk werk
- Maak steden en nederzettingen inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam
Voorbeeldige actie in het bedrijf:
Vermijd of verminder afvalwater en vervuiling
- Zorg voor duurzame consumptie en productie
Voorbeeldige actie in het bedrijf:
Levenscyclusbenadering van eigen producten en implementatie van duurzame levenscyclusconcepten
- Maatregelen nemen om klimaatverandering en de gevolgen ervan tegen te gaan
Voorbeeldige actie in het bedrijf:
Vermijden van uitstoot van broeikasgassen
- Behoud en duurzaam gebruik van oceanen, zeeën en mariene hulpbronnen voor duurzame ontwikkeling
Voorbeeldacties in het bedrijf:
Geen afvalwater lozen in zee of rivieren
- Bescherming, herstel en bevordering van duurzaam gebruik van terrestrische ecosystemen, duurzaam bosbeheer, bestrijding van woestijnvorming, stopzetting en omkering van bodemaantasting en stopzetting van het verlies aan biodiversiteit
Voorbeeldactie van het bedrijf:
Vernietig geen ecosystemen en habitats door te bouwen op bedrijfsterreinen
- Vreedzame en inclusieve samenlevingen bevorderen voor duurzame ontwikkeling, toegang tot rechtspraak voor iedereen en effectieve, verantwoordelijke en inclusieve instellingen op alle niveaus opbouwen
Voorbeeldige bedrijfsactie:
Ervoor zorgen dat kinderarbeid niet wordt gebruikt in de hele toeleveringsketen
- Wereldwijde samenwerking voor duurzame ontwikkeling bevorderen en nieuw leven inblazen
Voorbeeldige actie in het bedrijf:
Handel volgens WHO-regels
Komende ESG-wetgeving van de EU via de richtlijn voor duurzaamheidsrapportage over bedrijven (CSRD)
In de EU wordt ESG-wetgeving geïmplementeerd. Al in 2014 erkende de EU dat de belangstelling voor ESG-informatie van verschillende groepen, met name financiële beleggers, toeneemt. Daarom publiceerde de EU in 2014 de eerste richtlijn over de bekendmaking van niet-financiële informatie (Richtlijn 2014/95/EU).
De door de bedrijven gepubliceerde informatie voldeed echter niet aan de eisen van de belanghebbenden. Als onderdeel van de "Green Deal 2050" is in april 2021 een voorstel voor de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) gepubliceerd, die eind oktober 2022 door de Europese Commissie moet worden aangenomen.
Dit ESG-initiatief van de EU is een zeer goede stap in de goede richting. Er is een groeiende behoefte aan informatie van belanghebbenden, maar niet genoeg duidelijke en begrijpelijke informatie van bedrijven. Aan de andere kant zijn er geen duidelijke en transparante regels voor bedrijven over hoe ze moeten rapporteren aan belanghebbenden. Daarom is de richtlijn van de EU over duurzaamheidsverslaglegging voor bedrijven (Corporate Sustainability Reporting Directive - CSRD) een grote stap voorwaarts voor beide partijen.
De vereisten van het CSRD zijn ...
- Verplichte rapportage door alle grote bedrijven met meer dan 500 werknemers en beursgenoteerde bedrijven
- Voor KMO's komt er een beperkte versie van de rapportagerichtlijnen.
- De gepubliceerde informatie moet extern worden geverifieerd.
- De gegevens moeten een digitaal formaat hebben en dus overdraagbaar en traceerbaar zijn.
De belangrijkste informatie over wat gerapporteerd moet worden, staat in Art. 19 van de Richtlijn verankerd:
- Milieufactoren op de beperking van klimaatverandering; aanpassing aan klimaatverandering; water en mariene hulpbronnen; gebruik van hulpbronnen en circulaire economie; vervuiling, biodiversiteit en ecosystemen;
- Sociale factoren met betrekking tot gelijke kansen en gelijke behandeling voor iedereen, eerlijke, gezonde en veilige werkomstandigheden, respect voor mensenrechten;
- Governance-factoren met betrekking tot de rol van de bestuurs-, leidinggevende en toezichthoudende organen; bedrijfsethiek en -cultuur, inclusief de strijd tegen corruptie en omkoping; lobbyactiviteiten; relaties met zakelijke partners; interne controle- en risicobeheersystemen.
Het doel is om rapporteren zo eenvoudig mogelijk te maken voor bedrijven met behoud van de relevantie en nauwkeurigheid van de gerapporteerde inhoud. Overeenstemming met de wereldwijd geaccepteerde standaarden van het Global Reporting Initiative (GRI) is al bevestigd.
Operationele implementatie in de bedrijven op basis van de standaarden van het Global Reporting Initiative (GRI)
Het Global Reporting Initiative (GRI) werd in 1997 opgericht met steun van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties en is sindsdien uitgegroeid tot de wereldwijde standaard voor duurzaamheidsrapportage en ESG-indicatoren.
De GRI-standaard is de operationele richtlijn voor hoe een bedrijf kan zorgen voor naleving van ESG. De implementatie volgt duidelijke principes en een gestructureerd proces. In wezen moet een bedrijf bepalen waar de eigen invloed ("impact") het grootst is en vervolgens het verslag dienovereenkomstig prioriteren.
Stakeholders die bij een dergelijke beoordeling in aanmerking moeten worden genomen zijn zakelijke partners, maatschappelijke organisaties, consumenten, klanten, werknemers en andere werknemers, overheden, lokale gemeenschappen, niet-gouvernementele organisaties (NGO's), organisaties, aandeelhouders en andere investeerders, leveranciers, vakbonden en andere kwetsbare groepen.
De impact van het bedrijf op deze groepen bepaalt wat relevant is.De CO2-uitstoot is bijvoorbeeld vrij verwaarloosbaar voor een kantoorbedrijf. Gelijkheid ("diversiteit") kan echter van bijzonder belang zijn voor het kantoorbedrijf. De stakeholderanalyse zorgt ervoor dat bedrijven zich richten op de relevante informatie.
De drie essentiële stappen voor het produceren van een GRI-compliant verslag
- Analyse van belanghebbenden en invloed ("materialiteitsbeoordeling")
- Bedenkde context van het bedrijf en bepaal op welke belanghebbenden het bedrijf invloed heeft.
- Het bepalen van het belang van de afzonderlijke invloeden en het prioriteren van de gebieden (Materiële onderwerpen) voor rapportage
- Rapportage ("Rapportage-informatie")
- Rapport over de "Algemene normen" - moet door elk bedrijf worden gepubliceerd
- Rapport over "Sectorstandaarden" - heeft betrekking op bepaalde industrieën zoals olie en gas.
- Rapport over de "Onderwerpen Normen" - afgeleid van de analyse van de belanghebbenden en de invloed van het bedrijf.
- Registratie van het verslag bij het GRI
De Algemene standaarden, die elk bedrijf moet publiceren, hebben betrekking op het organisatieprofiel, de strategie en de rapportageprocessen van het bedrijf met betrekking tot duurzaamheid. De Sectorstandaarden verwijzen naar de rapportagevereisten van specifieke economische sectoren, zoals olie en gas. De Onderwerpnormen vormen het centrale element van de rapportage. Ze zijn gebaseerd op de analyse van de belanghebbenden en de invloed van het bedrijf.
Voorbeelden van Onderwerpstandaarden kunnen gebieden zijn zoals anticorruptie, afvalwater, CO2-uitstoot, gezondheid en veiligheid op het werk of diversiteitskwesties. Hieronder geven we nog twee illustratieve voorbeelden van de vereisten van Onderwerpstandaarden, gezondheid en veiligheid op het werk (GRI 403) en broeikasgasemissies (GRI 305).
De vereisten van de Topic Standard on Occupational Health and Safety (GRI 403) vereisen dat de volgende gegevens en indicatoren worden verzameld en gepubliceerd:
- Beheersysteem voor gezondheid en veiligheid op het werk
- Identificatie van gevaren, risicobeoordeling en onderzoek naar incidenten
- Diensten voor arbeidsgeneeskunde
- Participatie, raadpleging en communicatie van werknemers op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk
- Training van werknemers over gezondheid en veiligheid op het werk
- De gezondheid van werknemers bevorderen
- Preventie en beperking van gezondheid en veiligheid op het werk, effecten die rechtstreeks verband houden met zakelijke relaties
Belangrijke cijfers die moeten worden verzameld:
- Aantal werknemers dat onder een beheersysteem voor gezondheid en veiligheid op het werk valt
- Aantal werkgerelateerde verwondingen
- Aantal werkgerelateerde ziekten
Het is bijzonder belangrijk dat alle werknemers onder het OSH-beheersysteem vallen. Dit geldt niet alleen voor de directe werknemers van de organisatie, maar ook voor het personeel van leveranciers en andere groepen die niet onder de directe invloed van de organisatie staan.
In het geval vanbroeikasgasemissies (GRI 305) moeten de volgende publicaties in het verslag worden opgenomen:
Beschrijving van het beheersysteem voor broeikasgassen en hun reductie
Belangrijke cijfers die moeten worden verzameld:
- Directe (Scope 1) broeikasgasemissies (directe emissies van de productieprocessen van het bedrijf, die ook onder directe controle staan.
- Indirecte (Scope 2) broeikasgasemissies (indirecte emissies van energie die door de organisatie wordt ingekocht in de vorm van elektriciteit, verwarming, koeling, enz.)
- Indirecte (Scope 3) broeikasgasemissies (indirecte emissies die niet direct door de organisatie worden beheerst. Bijvoorbeeld emissies veroorzaakt door geleverde producten, distributie van eigen producten of zakenreizen).
- Intensiteit van broeikasgasemissies (hier hangt het af van de verhouding, d.w.z. hoeveel broeikasgas wordt er bijvoorbeeld uitgestoten per geproduceerde eenheid).
- Vermindering van broeikasgassen (uitgesplitst naar de verschillende toepassingsgebieden en afzonderlijk van de compensaties, d.w.z. hoeveel is er daadwerkelijk verminderd)
- Uitstoot van ozonafbrekende stoffen (trichloorfluormethaan of equivalenten)
- Stikstofoxiden (NOx), zwaveloxiden (SOx) en andere significante luchtemissies (bijv. in verfwerkplaatsen zijn deze emissies bijzonder belangrijk).
Broeikasgasemissies moeten over het algemeen worden uitgedrukt in CO2-equivalenten (CO2e). Broeikasgassen zoals methaan worden omgezet in CO2-equivalenten op basis van het "aardopwarmingsvermogen (GWP)". Methaan heeft bijvoorbeeld 28 keer het aardopwarmingsvermogen van CO2. Dit betekent dat de uitstoot van één ton methaan (CH4) gelijk is aan 12 ton kooldioxide (CO2).
Samenvatting en aanbeveling voor actie
Onze duidelijke aanbeveling is om ESG als een strategische kans te zien en het eigen bedrijf ESG-compliant te maken. Het verhoogt de waarde van het bedrijf en verzekert de financiële levensvatbaarheid. In de EU worden momenteel wettelijke vereisten aangenomen en deze zullen deel gaan uitmaken van alle economische sectoren met de EU-richtlijn Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Naleving van ESG-richtlijnen zal de beslissende factor worden voor het duurzame concurrentievermogen van een bedrijf.
We raden aan de 17 duurzaamheidsdoelen te kennen en de strategie van het bedrijf daarop af te stemmen. Om ESG-compliance te bereiken, raden we aan een analyse uit te voeren van de belanghebbenden en de invloed van het bedrijf. Dit kan worden gebruikt om de relevante ESG-gebieden te bepalen en de rapportage daarop af te stemmen. De GRI-standaarden bieden hiervoor een uitgebreide en wereldwijd geaccepteerde standaard. De EU is een partnerschap aangegaan met het GRI en heeft bevestigd dat ze voldoet aan de normen.
De afbeelding hieronder toont de gebieden waaruit de duurzaamheidsprestaties van een bedrijf kunnen worden berekend in een ESG-score. Om de procentuele nalevingsscores te behalen, moet een bedrijf voldoen aan de relevante GRI-standaarden (zie hoofdstuk 4) en voortdurend verbeteringen doorvoeren. Dit omvat zowel de beschrijvingen van de duurzaamheidsmanagementsystemen als het verzamelen en publiceren van relevante duurzaamheidsindicatoren.
We ondersteunen u graag bij de implementatie in uw bedrijf. Met onze Software oplossing kun je ervoor zorgen dat de verzameling van kengetallen en rapportage effectief is, voldoet aan de normen en audit-proof is. Gebruik onze frameworks om snel ESG-compliance te bereiken.
.svg){kind=icon}